Vasil Qesari dhe Fat Velaj mes hippi-së së fundit në Woodstock
MITI WOODSTOCK
Makina la pas Nju Jorkun e zhytur në dritën e një dielli verbues dhe ne morrëm rrugën drejt Woodstock-ut. Anna Kohen, na kish ftuar të kalonin një natë në shtëpinë e dytë të saj e cila ndodhet ne atë qytet, nga ku pastaj të nesërmen do të vazhdonim udhëtimin tonë për në Boston. Makina shkiste me shpejtësi mbi asfalt dhe unë kundroja pyjet e pafund që shpaloseshin para nesh.
- E dini ? – tha Anna – Këto pyje, tani që vjeshta afron, marrim ngjyra me të vërtetë magjike. Në to, sheh gjithë variacionet e saj që nga e verdha, bordoja, ndryshku, argjendi dhe ajo e bakrit shkëlqyes. Ka shumë njujorkezë, shtoi ajo, të cilët e bëjnë shpesh këtë rrugë pikërisht në vjeshte, thjesht për kënaqësinë e syve dhe të shpirtit, për të shijuar bukuritë e peizazheve, të pyjeve dhe pemëve që ngjajnë si tablo surrealiste.
Unë buzëqesha. Nuk ishte herë e parë që shihja pamje të tilla. I kisha parë ato edhe në thellësi të Girondës, në Francë, kur shkoja për xhirime. Por, gjithsesi, pyjet në veri të shtetit të Nju Jorkut, ishin më mëdha se ato të departamentit francez, ku jetoja unë. Anna, ulur në sedijen para, rrezatonte dritë. Flokët e saj të artë, po ashtu. Makinën e ngiste Markus, i shoqi, ndërsa mbrapa kishim zënë vend unë dhe Fatmiri.
Pra, po shkonim në Woodstock, një emër që më kish ngacmuar qysh në rini për vetë historinë e tij. Një vend që më tërhiqte si magnet, me plot kujtime dhe nostalgji të largëta. Kurrë nuk kisha menduar se, do të vinte një ditë që do të vija këmbë në të. Woodstock, Woodstock ! Sa herë e kisha dëgjuar atë emër. Sa këngëtarë të shquar, ishin bërë të njohur botërisht, pikërisht duke kënduar së pari aty. Për të kisha ndjekur lajme e reportazhe, në radion italiane, në leximet e mia si edhe në kronika të ndryshme televizive. Bile, kur isha mësues në Skrapar, për të kisha shkruar edhe nje poezi. Ndërsa, një emision të titulluar ‘Three days of peace and music’ kanali francez ‘Arte’, e kish dhenë pikërisht para se të nisesha për në Shtetet e Bashkuara.
Pas një ore e ca udhëtim, mbërritëm në qytetin mitik. Them mitik sepse, aty ka ndodhur një ngjarje e cila ka shënuar historinë e Amerikës dhe mbare botës. Por, për këtë ngjarje, do te flas pak me poshtë. Në rrugët e qytetit të vogël e të qetë, shihje tek-tuk ndonjë turist dhe shumë ‘boutique de souvenirs’, ku shiteshin vetëm objekte që i bënin jehonë Woodstock-ut të viteve ’60. Nga ngjarja e bujshme e dikurshme, nuk kish mbetur asgjë e ‘gjallë’, përveçse një qytezë e qetë me shtëpi fshehur mes gjelbërimit. E vetmja dëshmi e së kaluarës, ishte prania e një hippie të moshuar, veshur me një rendigote të gjatë prej basme me lule. Një lolo me ca rraqe në krahë që shëtiste rrugëve, me duar plot unaza e me thonjtë e këmbëve, lyer me manikyr të gjelbër. Por, a ishte vërtet kjo, relikia apo të themi ‘karikatura’ e fundit që kish mbetur, nga epoka e quajtur ‘‘Peace & Love’ (Paqë dhe Dashuri) ? Sigurisht, jo ! Aty banonte Bob Dylan (një nga idhujt e mi) dhe qyteti vazhdonte të ishte një qendër e rëndësishme kulturore e artistike e njohur në mbare Shtetet e Bashkuara ...
Pasi vizituam dhe u regjistruam, në qendrën e njohur të Shoqatës së Fotografëve të Woodstock-ut e pamë një varg dyqanesh, u instaluam në shtëpinë e hijshme të Annes dhe Markus, mes një pylli të dendur e të qete. Ajri ishte i pastër dhe të mbushte mushkëritë me oksigjen. Pimë një aperitiv në verandë e pastaj vizituam shtëpinë dhe mjedisin përreth. Anna, me sa dukej, kish dobësi të veçantë për bretkosat. Ato, në forma të stilizuara, ishin të pranishme kudo. Brenda e jashtë shtëpisë, në forma e me materiale nga më të ndryshmet: qeramike, dru, hekur e qelq. Nuk e pyeta Annën për këtë pasion të saj të çuditshëm, bile harrova ti thosha se mos ndofta kish lindur nënë 'shenjën e ujit' ...
Anna Kohen në kopshtin e shtepisë së saj në Woodstock
Por, le të vijmë aty ku edhe mendimet e emocionet e mia, rrihnin më shumë. Te ajo çka përfaqësonte ajo qytezë, emri i së cilës është kudo i njohur në botë. Pikërisht, për Festivalin e Woodstock-ut (Woodstock Music and Art Festival) i cili kish shënuar edhe pikën kulmore të së quajturës ‘kundër – kulturë’ të viteve ’60 si dhe të lëvizjes hippi. Por, për të kuptuar kontekstin e ‘fenomenit Woodstock’, lypset të kthehemi pas në kohë. Prej vitit 1965 e më pas, gjithandej në botën perëndimore, patën shpërthyer shumë protesta ndaj luftës në Vietnam. Po ashtu, ndaj moralit dhe traditave të shoqërisë konservatore si dhe pengesave ndaj lirive shoqërore e personale. Në krye të tyre qe një pjesë e rinisë amerikane. Kështu, në këtë kontekst historik, pat lindur lëvizja e njohur ‘Peace & Love’ (Paqë dhe Dashuri) ...
Dhe qe pikërisht në Woodstock, në këtë qytezë të shtetit të New York të njohur për qetësinë e tij ‘olimpike’ që një djalosh i vuri vetes qellim të organizoje, një koncert 3 ditësh i cili do të mblidhte këngëtaret më të mëdhenj të muzikës rok. Veprimtaria do kishte si moto, fjalët ‘Peace, music and love’. ‘Tri ditë në paqë dhe muzike. Qindra hektarë për tu shlodhur. Shëtisni dhe bridhni për tri dite pa pasur mbi kokë grataçiele e semaforë. Ngrini ballonë. Bëni banja dielli. Gatuani vetë për të ngrenë dhe thithni ajër të pastër ‘ – këto ishin fjalët që shkruheshin në lajmërimin e bërë në gazetë, pa ditur se aty do vërshonin rreth gjysmë milionë të rinj e të reja. E më tej, shkruhej se në koncert do merrnin pjesë këngëtaret më të njohur të kohës: Bob Dylan, Jim Morrison, The Doors, Santana, The Who, Joe Cocker, The Who, Jimi Hendrix, Ravi Shankar, Country Joe & The Fish, Joan Baez, Janis Joplin & the Grateful Dead, Santana, Ten Years After, John Sebastian e të tjerë ...
Në botën e të rinjve amerikanë, mes adhuruesve të këngëve rok, nisi të hapet fjala se një festivali i madh, i paparë kurrë do të mbahej në Woodstock. Më pas, u fol se ‘festivali në fjalë do të behej në fermën e Bob Dylan dhe kështu ai do të kthehej përsëri në skenë, pas aksidentit që kish pësuar me motoçikletë’. Festivali, u zhvillua nga 15 gjer në 17 gusht 1969. Bashkia e qytetit edhe pse tradicionalisht i kish mbështetur veprimtaritë artistike, e kish refuzuar organizmin e tij nga frika e prishjes së rendit por, megjithatë, organizatorët ia kishin dalë mbanë që ta realizonin atë pak më larg, në vendin e quajtur Bethel, duke i paguar 50 mijë dollarë pronarit të saj, fermerit Max Yasgur.
Në Woodstock, nisën të zbarkojnë ‘hordhitë’ e para me djem e vajza. Dhjetëra mijëra minifunde e flokëgjatë, hipur në autobusë të pikturuar e të zbukuruar me lule. Po ashtu, vargje pa fund kamionësh, motoçikletash, veturash, kuajsh e bile edhe disa helikopterë. Turmat që mbërrinin në qytezë nuk kishin fund. Aty, fillimisht ishin parashikuar të vinin rreth 50 mijë spektatore por në fakt, u mblodhën rreth gjysmë milionë vetë. Në New York, u shpall alarmi. Woodstock u cilësua prej autoriteteve zonë e rrezikuar, pikërisht nga dyndja e paparë e njerëzve. Autostrada drejt tij u bllokua. Ushtria ndërhyu për të përballuar gjendjen e jashtëzakonshme.
Në fushën dhjetëra e dhjetëra hektarësh, koncerti treditor vazhdonte. Në skenë këndohej papushim. Ishte kulmi, apogjeu i lëvizjes hippi. Akordet e kitarave të grupit Who elektrizojnë turmat, muzika e dashuria pushtojnë sheshet dhe pyjet përreth. Grupi muzikor Country Joe & The Fish këndon ‘Këngë për Vietnamin’ ndërkohë që qindra mijëra spektatorë, shoqëronin së bashku refrenet e saj. Në fund të atyre tri ditëve që mbetën të pashuara në kujtesën e mbarë botës, koncerti u mbyll me tingujt e kitarës së Jimi Hendrix i cili interpretoi himnin amerikan ... Pas kësaj, Woodstock do të mbetej në histori !
Ndërkohë ne, aty në një kënd të qytezës së heshtur, ndërsa nata përreth kish renë e thellë, na duhej të shtiheshim për gjumë. Të nesërmen, na prisnin të papritura të reja, në rrugën drejt Bostonit !
Afishe e kohës për Koncertin në Woodstock
